دادخواست برای دعاوی ترافعی است ( برای حل و رفع یک مرافعه) در صورتی که درخواست برای دعاوی غیر ترافعی است دادخواست باید در فرم مخصوصی ( که به توضیح آن خواهیم پرداخت) نوشته شود ولی در درخواست چنین نیست.
نکته بسیار مهم این است که در عین متفاوت بودن دادخواست و درخواست هر دادخواستی نوعی درخواست است. درخواست هایی که به تنطیم دادخواست نیاز ندارند عبارتند از
- درخواست تامین دلیل
- درخواست صدورگواهی انحصاروراثت
- درخواست مهر و موم
- درخواست صدور صلح و سازش
- درخواست صدور گواهی عدم سازش
- درخواست ترکه
- درخواست تحریر ترکه
- درخواست تاخیراجرای حکم
- درخواست تعیین قیم
- درخواست تقسیم ترکه یا ارث
به طور کلی و همانطور که قبلا ذکر شد دادخواست و درخواست اگر چه با یکدیگر تفاوت دارند اما دادخواست درخواستی است در قالب فرم ویژه ی که به دادگاه عرضه میشود. همچنین دادخواست با اظهار نامه نیز متفاوت می باشد. اظهارنامه بر خلاف دادخواست که از طریق مراجعه به دادگاه عرضه می کنند وسیله رسمی مطالبه حق است که از سوی اداره ثبت اسناد یا دفاتر دادگاهها ابلاغ می شود.
شرایط دادخواست
در ایران، دادگاه ها موظفند در صورتی به دعوی ها رسیدگی کنند که از سوی افراد ذینفع یا مدعی (خواهان) دادخواستی تقدیم به دفتر دادگاه گردد که این دادخواست کتبی باید به زبان فارسی( زبان رسمی ایران) و برروی برگ های چاپی ویژه ای که می توان آن را ازمحل فروش اوراق قضایی واقع در کلیه دادگستری ها و مجتمع های قضایی در سراسر کشور تهیه نمود، نوشته شود.فرم دادخواست اغلب حاوی نکات زیر می باشند: نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و در صورت امکان شغل خواهان یا مدعی و خوانده و اگر دادخواست توسط وکیل تقدیم شود باید مشخصات وکیل درج گردد. که در صورت قید نشدن مشخصات یا ناقص بودن آن، دادگاه طی اخطاریه به خواهان نسبت به رفع نقص فرصت می دهد اگر نقض برطرف نگردید دادخواست خواهان رد خواهد شد.
ارکان دادخواست
لازم است که بدانید یک دادخواست از ۳ ضلع اصلی خواهان، خوانده و موضوع دادخواست تشکیل شده است.
ارکان دادخواست عبارتند از:
- خواهان: خواهان یا مدعی یا شاکی شخصی است که از دادگاه چیزی برای خود به ضرر دیگری می خواهد.
- خوانده(رکن دوم دادخواست) : خوانده یا مدعی علیه، فردی است که دعوی به او توجه دارد به بیان دیگر شخصی است که ادعا علیه او می باشد.
- خواسته یا موضوع دعوی( رکن سوم دادخواست): آنچه را که مدعی از دادگاه تقاضا می کند یا به عبارت دیگر چیزی را که در مرافعات و امور حسبی از دادگاه می خواهد را خواسته یا مدعی به میگویند.
- تمبر و هزینه دادرسی( رکن چهارم دادخواست): هزینه برگه ای که به دادگاه داده می شود به اضافه هزینه قرار و احکام و در حقیقت هزینه رسیدگی به شکایت از سوی دادگاه می باشد.
- عنوان دادخواست: آنجه را که خواهان از دادگاه درخواست دارد، تعهدات و یا جهاتی که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می داند به طوری که مقصود واضح و روشن باشد.
- شرح دادخواست( رکن پنجم): ذکر کردن دلایل و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد از اسناد و نوشته ها ، شهود و غیره و امضای خواهان و در صورت عجز از امضا اثر انگشت او.
بدین ترتیب دادخواست تکمیل میگردد و به عنوان یک شکایت مطرح و سپس در مراحل رسیدگی قرار خواهد گرفت.
هزینه های دادرسی
برخی از هزینه ها ی دادرسی که در قانون تصریح شده اند عبارتند از:
- بهای اوراق دادخواست و اظهار نامه، برگ اجراییه احکام دادگاه ها و هیئت های حل اختلاف، دادرسی مرحله بدوی رسیدگی و مرحله تجدید نظر خواهی، دادرسی دعاوی غیر مالی و درخواست تامین دلیل خواسته در تمامی مراجع قضایی ، اجرای موقت احکام، تطبیق اوراق با اصل آنها در دفاتر دادگاه ها در دیگر مراجع قضایی، ابلاغ اظهار نامه و واخواست نامه اجرای احکام تخلیه
