ثبت ورشکستگی شرکت ها
ورشکستگی وضعیت تاجری است که از پرداخت دیون خود عاجز مانده است، پس با 2 نکته اساسی روبرو هستیم اولا اینکه شخص مورد نظر تاجر باشد و دوم اینکه در پرداخت دیون خود دچار توقف شده است. باید تاریخ توقف تاجر را معین کند؛ چرا که از تاریخ وقفه در ادای دیون، میتوان برخی معاملات تاجر را باطل یا قابل فسخ دانست. تاریخ توقف تعیین شده از طرف دادگاه، موقتی است و حتی امکان دارد پس از صدور حکم ورشکستگی آن را تغییر دهد و چنانچه دادگاه به هر دلیلی نتواند تاریخ دقیق توقف را تعیین کند، تاریخ صدور حکم ورشکستگی، تاریخ توقف محسوب میشود.
با این حال ماده ۵۳۸ قانون تجارت مقرر میدارد: پس از انقضای مهلت یکماه برای طلبکاران مقیم ایران و دو ماه برای آنهایی که مقیم خارج از کشور جهت تشخیص و تصدیق مطالباتشان معین شده هستند، دیگر هیچ تقاضایی از طرف طلبکاران راجع به تعیین تاریخ توقف، به غیر از تاریخی که به موجب حکم ورشکستگی یا حکم دیگری که در این خصوص صادر شده، قبول نخواهد شد و همین که مهلتهای مذکور منقضی شد، تاریخ توقف نسبت به طلبکارها قطعی و غیر قابل تغییر خواهد بود. نکته حائز اهمیت این است که این قطعیت شامل مدیر تصفیه نمیشود و او میتواند هر موقع تشخیص دهد تغییر تاریخ توقف تاجر را از دادگاه تقاضا کند. در مورد تاجر متوفی، هرگاه نتوان تاریخ را معین کرد، تاریخ فوت، تاریخ توقف او تلقی خواهد شد.
شرایط ورشکستگی:
1- تاجر یا شرکت تجاری بودن.
2- داشتن اهلیت قانونی برای اشتغال به تجارت؛ بنابراین اگر شخص محجوری که اهلیت انجام امور مالی را ندارد به تجارت اشتغال ورزد و دچار عدم توانایی در تأدیه قروض شود، ورشکسته محسوب نمیشود.
3- ورشکستگی تنها به اعمال تجارتی تعلق دارد.
4- دیون مربوط به معاملات تجارتی باشد؛ در غیر این صورت دیون غیر تجارتی مستلزم توقف نیست مگر اینکه موجب اختلال در امور تجارتی شود.
5- عدم پرداخت دین در نتیجه ناتوانی از تأدیه (پرداخت) آنها باشد؛ در غیر این صورت صرف عدم پرداخت مانند نکول براتی مستلزم ورشکستگی نیست.
6- لازم نیست دارایی تاجر کمتر از بدهی او باشد بلکه اگر (به هر دلیل) نتواند بدهی خود را بپردازد، ورشکسته است.
انواع ورشکستگی:
الف) ورشکستگی عادی:
که تاجر بر اثر عوامل خارجی یا حوادث غیر مترقبه بدون تقصیر یا تقلب متوقف شود. در این شرایط مابین تجار و افراد طلبکار، توافقی صورت گرفته و اموال موجود به صورت مساوی میان آنها تقسیم میشود.
ب) ورشکستگی به تقصیر:
که به واسطه تقصیر و خطای تاجر، حاصل میشود و از جمله جرایم غیر عمدی است.
ج) ورشکستگی به تقلب:
به دلیل سوء نیت و حیله و تقلبی که تاجر به کار برده است، مجرم شناخته شده است. بر اساس ماده 549 قانون تجارت «هر تاجر ورشکسته که دفاتر خود رامفقود کرده یا قسمتی از دارایی خود را مخفی کرده یا به طریق مواضعه و معاملات صوری از میان برده است و همچنین هر تاجر ورشکسته که خود را به وسیله اسناد یا به وسیله صورت دارایی و قروض به طورتقلب به میزانی که در حقیقت مدیون نبوده، مدیون قلمداد کرده است، ورشکسته به تقلب اعلام و مجازات میشود.»
مزایای اعلام ورشکستگی
عدم پاسخگویی مستقیم به طلبکاران توسط فرد ورشکسته:
-
زمانی که شرکتها با مشتریان، قراردادی بابت ارائه خدمات و محصولات منعقد میکنند موظف به اجرای مفاد قرارداد خواهند بود؛ اما اعلام و تأیید ورشکستگی توسط دادگاه، فرد و شرکت ورشکسته را از جوابگویی مستقیم به طلبکاران رها میکند. در این حالت افراد طلبکار باید برای اخذ طلب خود به دادگاه مراجعه کرده و از طریق اداره تصفیه، اقدامات لازم را انجام دهند.
صلح با تاجران ورشکسته:
-
از مزایای دیگر اعلام ورشکستگی میتوان به امکان صلح با تاجران دیگر اشاره کرد. به این معنا که در صورت تأیید ورشکستگی شرکت و کسب و کار، شرکتهای دیگر با شرکت ورشکسته، صلح کرده و چه بسا با دریافت مبلغ کمتر، از مابقی خسارتهای خود صرف نظر کنند.
معافیت از پرداخت خسارت تأخیر تادیه:
-
شرکتهای ورشکسته در حالت عادی باید برای تأخیر در پرداخت طلب طلبکاران، خسارتهای هنگفتی پرداخت کنند؛ اما در صورت اعلام ناتوانی در پرداخت این مبالغ، از پرداخت خسارتها و مالیات معاف خواهند شد.
امکان تعویق در پرداخت بدهیهای دولت:
-
یکی از راهکارهایی که شرکتها و کسب و کارها برای تأمین سرمایه خود انتخاب میکنند، استفاده از وامها و تسهیلاتی بانکی است. این وامها دارای سودهای بالایی هستند و روز به روز بر میزان آنها افزوده میشود. از این رو شرکتهای ورشکسته باید با اعلام ورشکستگی و دریافت تأییدیه آن از دادگاه، از افزوده شدن سود وامها بر مبلغ اصلی جلوگیری کنند.
معایب اعلام ورشکستگی
مشکلاتی که اشخاص حقیقی و حقوقی بعد از اعلام ناتوانی در پرداخت بدهیهای خود و تأیید ورشکستگی از سوی دادگاه با آنها مواجه میشوند شامل موارد زیر است:
محرومیت از دخالت در اموال شرکت:
-
یکی از پیامدهای اعلام کسب و کارها از ناتوانی برای پرداخت دیون، محرومیت از دخالت و تصرف در اموال یا حجر است. در این شرایط، فرد قادر به دخالت و تصرف در هیچ کدام از اموال خود نبوده و باید اقدامات لازم برای دخل و تصرف در این اموال توسط اداره تصفیه امور ورشکستگی انجام شود.
تبدیل شدن بدهیهای مدتدار به دیون حال:
-
امکان دارد شرکتها یا افراد ورشکسته بدهیهایی داشته باشند که برای پرداخت آنها، زمانی در آینده مشخص شده باشد. به عنوان مثال، چکهایی وجود دارد که تاریخ پرداخت آنها برای ماههای آینده تنظیم شده است. در صورتی که فرد یا شرکت، اعلام ورشکستگی کند، تمامی این دیون به صورت حال، خواهند شد؛ یعنی در صورت امکان، پرداخت آنها در زمان حال انجام خواهد شد.
اعلام ورشکستگی انواع شرکتها
ورشکستی شرکت سهامی خاص:
- سرمایه شرکتهای سهامی خاص توسط بنیانگذاران آن فراهم میشود. در صورتی که سرمایه این شرکت با کمبود مواجه شود باید مؤسسین آن تلاش کنند تا آن را به حد نصاب برسانند. در غیر این صورت ممکن است شرکت دچار ورشکستگی شود. از شرایط ورشکستگی این شرکتها میتوان به:
- عدم توانایی شرکت در انجام فعالیت مدنظر
- عدم توانایی شرکت در پرداخت بدهیها
- متحد شدن مجمع عمومی فوق العاده برای انحلال شرکت
- تأیید ورشکستگی شرکت از سوی دادگاه اشاره کرد.
ورشکستی شرکت مسئولیت محدود:
- برای این که حکم ورشکستگی شرکتهای تضامنی یا مسئولیت محدود صادر شود باید عدهای از شرکای شرکت که سهامدار بیش از نصف شرکت هستند، درخواست دهند. مورد دیگر برای اعلام ورشکستگی شرکتهای مسئولیت محدود این است که نیمی از سرمایه شرکت به هدر رفته و یکی از شرکا درخواست ورشکستگی دهد. در این صورت اگر سایر شرکا راضی نباشند، دادگاه سهم شریک خواستار را تعیین نموده و پس از وصول سهم وی، شراکت او از شرکت حذف میشود.
ورشکستی شرکت تعاونی:
- ورشکستگی و اعلام آن در شرکتهای تعاونی در شرایط خاصی امکانپذیر است. به این صورت که برای اعلام و صدور حکم ورشکستگی این شرکتها باید مدیران شرکت این موضوع را اعلام کرده و درخواست صدور حکم را به دادگاه ارائه نمایند. درخواست یک یا چند تن از طلبکاران شرکت و تقاضای دادستان نیز از موارد دیگری است که میتواند منجر به اعلام ورشکستگی شرکت تعاونی شود.
معاملات تاجر ورشکسته
معاملات تاجر ورشکسته قبل از تاریخ توقف
این گونه معاملات، اصولا صحیح تلقی می شوند و طلبکاران تاجر ورشکسته نمی توانند نسبت به آن اعتراض کنند، چون اصل صحت معاملات پشتیبان چنین معاملات هست. اما در برخی موارد به موجب قانون برخی از این معاملات باطل و قابل فسخ هستند:
1- اگر در محکمه ثابت شود که معامله به طور صوری یا مسبوق به تبانی بوده است آن معامله خود به خود باطل، عین و منافع مالی که موضوع معامله بوده مسترد و طرف معامله اگر طلبکار شود جزء غرما حصه ای خواهد بود. ( ماده 426 قانون تجارت ).
2-هرگاه ثابت شود تاجر متوقف، قبل از تاریخ توقف خود برای فرار از ادای دین یا برای اضرار به طلبکارها، معامله ای نموده که متضمن ضرری بیش از ربع قیمت حین المعامله بوده است، آن معامله قابل فسخ است مگر این که طرف معامله قبل از صدور حکم فسخ، تفاوت قیمت را بپردازد. دعوای فسخ در ظرف دو سال از تاریخ وقوع معامله در محکمه پذیرفته می شود.( ماده 424 قانون تجارت ).
معاملات تاجر ورشکسته از تاریخ توقف تا صدور حکم ورشکستگی
از تاریخ توقف تاجری که عالم به توقف خود می باشد، باید از کلیه معاملاتی که به زیان بستانکاران می باشد خودداری کند، چون به محض توقف از ادای دیونش در وضعیتی قرار می گیرد که هر گونه عمل حقوقی او مشکوک تلقی می شود، به همیت دلیل فاصله میان توقف تاجر و صدور حکم ورشکستگی را اصطلاحا دوران مشکوک هم نام گذاری کرده اند. از این رو، قانون گذار برخی معاملات تاجر را با دیده سوء ظن و باطل یا قابل ابطال تلقی می کند. زیرا قانون گذار چنین تصوری می کند که معاملات مزبور بر اساس تقلب استوار است. طبق گفته قانون هرگاه تاجر پس از توقف، معاملات ذیل را بنماید، باطل و بلااثر خواهد بود. :
1- هر صلح محاباتی یا هبه و به طور کلی هر نقل و انتقال بلاعوض ( انتقال مالکیت عین مال یا منافع آن است از قبیل عمری، رقبی یا سکنی و امثال آن ) اعم از این که راجع به منقول یا غیرمنقول باشد.
2- تادیه هر قرض اعم از حال یا موجل به هر وسیله ای که به عمل آمده باشد.
3- هر معامله ای که مالی از اموال منقول یا غیرمنقول تاجر را مقید نماید. ( از قبیل رهن، گرو یا وثیقه ) و به ضرر طلبکاران تمام شود.
ثبت ورشکستگی
از آن جایی که اعلام ورشکستگی و تمامی مراحل آن نیازمند اطلاعات و تجربه بالا در این زمینه میباشد لذا موسسه ثبت سفیر با سال ها تجربه و همچنین با تسلط کامل به قوانین و اصول حقوقی و ثبتی، به شما کمک خواهند کرد تا تصمیمات صحیح تری اتخاذ نمایید. در این راستا کافیست با متخصصان ما در ثبت سفیر تماس بگیرید.
جهت کسب اطلاعات بيشتر و مشاوره رايگان ميتوانيد با
موسسه حقوقي ثبت سفير تماس بگيريد