ماهیت حقوقی اراضی موات:

مطابق با قانون لغو مالکیت اراضی شهری و کیفیت عمران آن مصوب 1358/04/05 شورای انقلاب اسلامی از زمین موات در ماده 2 آیین نامه مذکور به این صورت تعریف نموده است:( زمین موات از نظر این قانون زمینی است که بدون استفاده مانده و آبادی و عمران در آن به وجود نیامده است ,عمران و آبادی مورد قبول این آیین نامه به صورت زیر است:

1-زمینی که در گذشته به صورت خانه بوده است و در سند مالکیت نیز مقید شده باشد.

2-زمینی که در گذشته ساختمان در آن موجود بوده و به علت هایی مشکل دار و خراب شده است که فعلا بقایای آن مشهود باشد.

3-اراضی زیر کشت محصول های زراعی و باغ ها که 75% از مساحت آن زیر کشت باشد.

4-هرگاه اعیانی ورزشگاه یا استخر شنایی باشد در این صورت مساحتی معادل 8 برابر سطح زیربنا ساخته شده محسوب میشود.

در مقابل اراضی موات اراضی دایر وجود دارد که طبق ماده 6 قانون زمین شهری مصوب1366/06/22چنین تعریف شده است:

اراضی دایر زمین های است که آن را احیاء و آباد نموده اند و در حال حاضر  دایر و مورد بهره برداری مالک است.زمین های دایر مشمول این قانون صرفا اراضی کشاورزی یا آیش اعم از محصور و غیر محصور میباشند.

از جمله دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول که حق مالکیت افراد محدود یا از بین میرود موضوع ماده 12قانون زمین شهری است که به موجب این ماده تشخیص عمران و احیا و تاسیسات مناسب و تعیین نوع زمین,همچنین تمیز اراضی دایر از بایر بر عهده وزارت مسکن و شهرسازی است که این شناخت قابل اعتراض در دادگاه صالح میباشد.مطابق با دستورالعمل های صادر شده توسط وزارت مسکن و شهرسازی تناسب میزان زمین عمران و احیاء شده مطابق با ضابطه های مقرر در آیین نامه اجرایی زمین شهری می باشد,برای مثال شخم غیر مسبوق به احیا , ریختن مصالح و حفر چاه عمران و احیاء محسوب نمی گردد.