پیش از اینکه به نحوه تاسیس خانه خلاق بپردازیم ، بایستی به تعریف خانه خلاق بپردازیم. خانه خلاقیت مکانی فیزیکی یا مجازی است که افراد خلاق را در کنار یکدیگر می آورد.
این فضاها، مکانی را فراهم می نماید که از شبکه سازی، توسعه مشاغل و تعامل اجتماعات (گروه های کاری و حرف های) حمایت می شود که این امور در بین بخش های فرهنگی، فناوری و خلاقیت انجام می شود.
خانه خلاق چگونه کار میکند؟
خانه های خلاق به شرح زیر عمل می نمایند:
- ارائه پشتیبانی از طریق دادن خدمات و یا امکانات به ایده ها، پروژه ها، سازمان ها و مشاغل میزبان، از جمله رویدادها، آموزش مهارت، ایجاد ظرفیت و فرصتهای جهانی؛
- ارائه پشتیبانی به صورت بلند مدت و یا کوتاه مدت
- تسهیل کردن همکاری و شبکه سازی در بین جامعه حرفه ای خود.
- ایجاد دسترسی به مراکز تحقیق و توسعه، مؤسسات، صنایع خلاق و غیر خلاق.
- برقراری ارتباط و تعامل با مخاطبان گسترده تر، تدوین یک استراتژی فعال ارتباطی.
- دفاع و تجلیل از استعدادهای نوظهور؛ کشف مرزهای عمل امروزی و پذیرش ریسکهای ناشی از نوآوری.
- خانه های خلاق به عنوان یک پل اصلی برای شبکهای از مردم عمل میکنند و به هر شکل و اندازه ای در می آیند.
از آنجا که مدل‌های کسب و کار و سیستمهای مالی/ سیاسی در سراسر دنیا متنوع است، پس یک فرمول جادویی برای توسعه یک خانه خلاق وجود ندارد. با این وجود بسیاری از خانه های خلاق بسیاری از اصول، شیوه ها و اهداف مشترکی دارند، که باعث ایجاد ارتباطات موثر میشوند و فرصتهایی را برای جامعه خلاق توسعه می دهند.
خانه های خلاق بسیار بیشتر از یک ساختمان فیزیکی هستند. رهبری قوی برای حفظ هر نوع خانه خلاق موفق، بسیار اساسی است.
ساختار و فرآیندهای سازمانی خانه خلاق به چه ترتیب است؟
دبیرخانه مرکزی توسعه خانه های خلاق ایران امور کلی مربوط به تصویب قوانین مربوط به جنبه های مختلف خانه های خلاق، تدوین استانداردها و اصول کلی، مشاوره و ارائه تسهیلات را به عهده دارد.
هنرمندان و خلاقان چگونه از خانه خلاق استفاده می کنند؟
در بسیاری از جوامع کوچک و محلی، افراد از هنر و ظرفیت های بالقوه خود آگاهی ندارند. خانه های خلاق موظف به شناسایی این فرصت ها و بالفعل کردن آنها هستند.
از طریق بهبود، آموزش و تجاری سازی آنها علاوه بر بهبود شرایط اقتصادی جامعه بومی و ایجاد ارزش مادی برای آنها، به این فرصت ها هویت می بخشد و این هویت و فرهنگ منحصربفرد را در سطوح بالاتر ترویج میدهد.
به عنوان مثال این فرصت ها میتوانند شامل نوع نقاشی ویژه یک روستا یا منطقه باشد که با صنایع دستی آن منطقه ادغام می شود و با تولید محصولی منحصر به فرد و اصیل ارزش آفرینی نماید.
همچنین افراد خلاق و هنرمند در بعضی مناطق ناشناخته مانده اند و امکان حضور در عرصه های ملی و بین المللی را ندارند؛ خانه های خلاق از طریق آموزش، مشاوره و انواع تسهیلات که بر پایه اعتقادات، فرهنگ و سبک با هویت تخصصی آنها است، مسیر رشد و پیشرفتشان را هموار میکنند.
لازم به ذکر است که دبیرخانه مرکزی توسعه خلاق خانه های ایران به منظور حمایت از کسب و کارهای خلاقانه نوپا، گسترش فرهنگ و هنر بومی و توسعه اقتصاد منطقه تسهیلات مختلف از دانش تا تسهیل گری روش های اخذ کمک های مالی می دهد.
برای کسب و کارهای مرتبط با خانه های خلاق تسهیلات اعم از آموزش راههای نوین تولید و بسته بندی در قالب کارگاه های آموزشی، استانداردسازی برای تولیدات بومی، آموزش نحوه ادغام خلاقانه زمینه های مختلف هنر و صنایع دستی به طوری که مناسب عرضه در بازارهای ملی و بین المللی باشند،
تسهیل کردن کارگاه های آموزشی، نشان دادن نحوه اخذ تسهیلات مالی اعم از وام هایی با بهره های کم هستند.
مردم چگونه از خانه خلاق استفاده می کنند؟
باشگاه خانه خلاق پلی میان مردم و خانه خلاق است؛ در واقع هدف از تشکیل باشگاه خانه خلاق، شناخت امور مرتبط با آن شامل هنر، فرهنگ، محیط زیست، گردشگری، و پاسداری از هنر و هنرمند با استفاده و بهره گیری بهینه و پایدار از منابع است.
این باشگاه از کارشناسان، پژوهش گران و هنرمندان عضو می پذیرد و گسترش می یابد و با گرفتن حق عضویتی، خدماتی مانند ارائه سالنهای جلسه، ارائه سالنهایی برای برگزاری نمایشگاه، ارائه تخفیف هایی برای اعضا برای خرید محصولات خانه های خلاق و غیره پیشنهاد میدهد.
این باشگاه میتواند بخش های گوناگونی را در جهت تعریف و اجرای پروژه های مشارکتی به فعالیت های اصلی خود اضافه نماید. همکاری و تبادل اندیشه ها و تجربیات میان متخصصان حوزه هنر و فرهنگ و جامعه محلی مهم ترین رکن این بخش است.
باشگاه خانه خلاق شامل موارد زیر است:
- سخنرانی و حضور اساتید مطرح در زمینه های مختلف هنر و کارشناسان و پژوهشگران بخش خصوصی و دولتی
- پخش فیلم ها و مستندهایی درباره هنر، فرهنگ، خلاقیت و بهره برداری پایدار از محیط زیست
- برگزاری مسابقه و نمایشگاه عکس، نقاشی، مجسمه سازی، صنایع دستی و هرگونه زمینه هنری
- برگزاری نشست های اختصاصی
- معرفی هنرمندان جوان فعال
- عکاسی، ساخت مستند و پژوهش با موضوع تنوع فرهنگی و هنر و خلاقیت در سراسر ایران زمین
روش ارائه محصولات و خلاقیت ها توسط هنرمندان از طریق خانه خلاق به چه صورت است؟
به منظور توزیع محصولات تهیه شده توسط تیم های خانه های خلاق، معرفی این محصولات به عموم مردم و گسترش فروش لازم است فروشگاه ها و بازارچه هایی برای صنایع دستی تولیدی در نظر گرفته شود.
این فروشگاه ها در اشکال مختلف شامل فروشگاه های زنجیرهای، فروشگاه های سوغات و یادگاری، غرفه های موقت در جشنواره ها و یا مسیرهای گردشگری، فروشگاه های آنلاین و غیره ایجاد می شوند.
در این بازارچه ها و فروشگاه ها کاریران ضمن خرید، تجربه ای متفاوت به عنوان مقصدی برای گردشگری نیز کسب میکنند زیرا با فرهنگ، جغرافیا و خلق و خوی بومیان صنایع دستی مربوطه آشنا می شوند. همچنین دفتر تبلیغات و برندینگ، به امور تبلیغات و معرفی محصولات به عموم مردم کمک میکند.
اهداف تاسیس خانه خلاق
از اهداف کلان این برنامه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- شناسایی طرح های خلاق و نوآورانه در حوزه های مختلف صنایع خلاق و فرهنگی
- شناسایی، جذب و حمایت از ایده های خلاق در زمینه های اصلاح و بهبود روش های ساخت و تولید، تامین قطعات یا مواد اولیه، بسته بندی، بازاریابی، تبلیغات، فروش، نشر و عرضه، صادرات و بهره برداری.
- حمایت از توسعه محصولات حوزه صنایع خلاق و فرهنگی با رویکرد صادراتی و توسعه بازار صادراتی آنها
- افزایش انگیزه و مشارکت نیروهای ایده پرداز و فرصت سازی در جهت رشد اقتصادی و فرهنگی کشور
- اشتغال زایی به همراه توسعه پایدار اقتصادی به ویژه در بخش خصوصی
- پیوند نیروهای آکادمیک و متخصص با حوزه های عملی کسب و کار
- کاهش ریسک اجرای برنامه های تبدیل ایده به محصول توسط صاحبان ایده
- کاهش زمان و افزایش اثربخشی برنامه تبدیل ایده به محصول و تجاری سازی ایده
- ایجاد شبکه ها و سامانه های منتورینگ، مشاوره، آموزش، ساخت و تولید و آزمون در جهت کاهش هزینه ها، افزایش کیفیت، دسترسی، بهره وری و رقابت پذیری.
آموزش و ارتقاء هدفمند و متمرکز دانش، مهارت و تجربه نیروی انسانی فعال در زمینه های مرتبط. - ارائه مشاورههای تخصصی (فنی و تجاری سازی) به منظور تسریع فرآیندها و جلوگیری از تکرار خطاها و عوامل شکست طرح ها در راه عملیاتی شدن در کل زنجیره ایده تا بازار.
- ایجاد بسترهای لازم برای تسهیل و تسریع در امکان سنجی، تحلیل، ایجاد و توسعه، دسترسی، عرضه و نشر در بازارهای هدف.
- استفاده اثربخش و افزایش بهره وری از امکان و فضاها، تجهیزات و امکانات موجود در کشور به ویژه نهادهای عامل در جهت ایجاد اشتغال، افزایش تنوع و حجم تولید و گردش اقتصادی کشور
- ایجاد بستری جهت هم افزایی، تبادل نظر و تجربیات، همکاری و مشارکت بین تیم ها و شرکت ها، مشتریان، متخصصین و اساتید، پیشکسوتان و انواع ذینفعان مرتبط
- ایجاد بستری جهت معرفی، تبلیغات، ارائه، برگزاری انواع رویداد، جشنواره و نمایشگاه و جلسات هم فکری و تخصصی.
- ایجاد بستری برای معرفی و آشنایی سرمایه گذاران و جریان سرمایه گذاری با حوزه های صنایع خلاق و نوآورانه و فرهنگی، مزایا و فرصت های سرمایه گذاری، برای جذب منابع مالی و سرمایه گذاری در طرح های نوآورانه و خلاقانه.
شرایط تاسیس خانه خلاق
مجموعه های علاقمند به فعالیت و توسعه خانه های خلاق می توانند با رعایت شرایط زیر نسبت به درخواست ایجاد خانه خلاق اقدام نمایند:
- مجوز خانه خلاق و نوآوری در زمینه های زیر صادر میگردد:
- انیمیشن و فیلم
- واقعیت افزوده(AR)، واقعیت مجازی(VR)، واقعیت ترکیبی(MR)
- آموزش، یادگیری
- بازی ویدئویی و موبایلی
- بازی، اسباب بازی و سرگرمی
- رسانه های صوتی و تصویری
- صنایع دستی، گردشگری و میراث فرهنگی
- طراحی، معماری و ساختمان
- کتاب، تولید محتوا، چاپ و نشر
- گیاهان دارویی و طب سنتی
- مالی، سرمایه گذاری، بیمه
- مد و پوشش
- هنرهای تجسمی و نمایشی
- پی نمایی (کمیک استریپ)
مجری خانه خلاق و نوآوری
مجری باید شرایط زیر را دارا باشد:
- دارای شخصیت حقوقی
- دارای تجربه کافی در زمینه مورد نظر و آشنایی با کسب و کارهای نو
- محل ایجاد خانه خلاق متناسب با حوزه فعالیت و حداقل به متراژ زیربنای 500 متر مربع در تملک متقاضی و یا در اجاره حداقل 5 ساله متقاضی
- محل معرفی شده در منطقه جغرافیایی در دسترس استارتاپهای مرتبط باشد.
- در منطقه جغرافیایی مورد نظر خانه خلاق هم رشته دیگری نباشد.
- متقاضی دارای برنامه مناسب برای گردش کار خانه خلاق و نوآوری ارائه نماید.
- متقاضی طرح اقتصادی مناسب ارائه نماید و دارای توان مالی مناسب برای اداره خانه خلاق و نوآوری در قالب مسئولیت اجتماعی باشد.
- دارای نیروی انسانی متخصص و مرتبط برای اداره خانه خلاق ونوآوری باشد.
- متقاضیان برای ایجاد خانه خلاق در شهرهای مناطق محروم در اولویت قرار دارند.
شرایط انتخاب محل برای تاسیس خانه خلاق
در انتخاب محل برای تاسیس خانه خلاق و نوآوری باید ایجاد فضاهای زیر در نظر گرفته شود:
- فضای لازم برای استقرار یا ارائه خدمات به افراد، تیم ها و کسب و کارهای فعال و پذیرش شده در خانه خلاق و نوآوری.
- فضای استقرار مرتبط با تیم های اجرایی شامل: مدیریت، داوری و پذیرش، مشاوره، منتورینگ و خدمات توسعه کسب و کار.
- فضای جلسات و هم اندیشی
- فضاهای آموزشی و کارگاهی
- فضا و امکانات عمومی و خدمات رفاهی و پذیرایی
علاوه بر فضاهای فوق الذکر ایجاد و طراحی فضاهای زیر نیز می تواند در خصوص برخی مراکز قابل اجرا و برکیفیت و عملکرد خانه خلاق و نوآوری تاثیرگذار باشد:
- فضای ایجاد کارگاه های ساخت و نمونه سازی
- فضای ایجاد تست و آزمون عمومی
- فضاهای مرتبط با نمایشگاه، فروشگاه یا ارائه (SHOWROOM) محصولات و خدمات خانه خلاق و نوآوری
- فضاهای گردهمایی، نمایش و ارائه
- فضاسازی های مرتبط با تفکر، حل مساله و نوآوری (فضاهای سبز، اتاق فکر، بازی و چلنج)
- کتابخانه یا بانک داده مرتبط با نوع فعالیت
- کافه عمومی یا اختصاصی
خدمات معاونت علمی و فناوری از ايجاد و توسعه خانه های خلاق و نوآوری
سرفصل های حمایتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از ایجاد و توسعه خانه های خلاق و نوآوری با توجه به اولویت ها و منابع در حال حاضر شامل موارد زیر است:
لیکن بر اساس منابع، برنامه ها و بازخوردها و پیشنهادات ممکن این سرفصل ها و شیوه های حمایتی تغییر یا به روزرسانی شود که پس از تصویب هرگونه تغییر در این سند ثبت و ارائه خواهد شد:
- حمايت از تناسب سازی و تجهیز خانه های خلاق و نوآوری
- خدمات مشاوره و راه اندازی خانه های خلاق نوآوری
- پذيرش خانه های خلاق به عنوان مبادی دارای صلاحیت شناسايی و معرفی شرکت های خلاق