چه تفاوتی میان شرکت تعاونی با دیگر شرکت ها وجود دارد؟

شرکت تعاونی به شرکت تولید یا مصرف گفته می‌شود. شرکت تعاونی براساس اصول شرکت سهامی و یا مطابق مقررات و قوانین مخصوصی که با تراضی شرکاء ترتیب داده شده باشد تشکیل می‌شود.

شرکت سهامی خاص شرکتی است که همۀ سرمایه آن توسط موسسین فراهم می‌شود. از این رو با دانستن تفاوت شرکت تعاونی با سایر شرکت ها می‌توانید جهت ثبت شرکت تعاونی اطمینان حاصل کنید.

در تعریف تعاونی می‌توان گفت شرکت تعاونی بین تعدادی از افراد که می‌توانند با هم فامیل باشند یا به صورتی آشنا باشند تاسیس می‌شود و دو قسم است.

شرکت تعاونی تولیدی و شرکت تعاونی مصرف، سرمایه شرکاء جهت تولید و فروش محصولات یا اشیا صرف می‌شود. شرکت تعاونی از انواع شرکت های تجارتی محسوب می‌شود.

درباره تفاوت این شرکت ها باید بگوییم که شرکت تعاونی از جهات عمده ای با شرکت های دیگر تفاوت دارد. خصوصاً از جهت هدف اصلی و اساسی، تفاوت شرکت تعاونی با سایر شرکت ها از نظر هدف، عضویت، سرمایه، سود، سهم و آثار اجتماعی می‌باشد.

یکی از انواع شرکت هایی است که در قانون تجارت به عنوان یکی از قالب های ثبتی شناخته شده شرکت های تعاونی است.

یک نکتۀ در رابطه با شرکت های تعاونی وجود دارد آن هم اینکه نوع آن به صورتی است که فعالیت معمولاً عمده است و جهت تولید و هدف نهایی شرکت کمک به اقتصاد جامعه و رسیدگی به امور بیکاران و ایجاد شغل جدید در سطح جامعه است. با این حال، به لحاظ یکسانی فعالیت های تجاری آن هرچند با سود مختصر در چهارچوب قانونی فعالیت های تجاری قرار گرفته است.

به هنگام تاسیس مراحل ثبت شرکت تفاوت شرکت تعاونی با شرکت سهامی خاص بایستی کلیه ی سرمایه آن به وسیله ی مؤسسان فراهم شود، و قسمتی از سرمایه در بانک سپرده‌گذاری شده باشد.

فرق شرکت تعاونی با شرکت سهامی خاص:

در شرکت‌های سهامی خاص، مانند شرکت با مسئولیت محدود و بر خلاف شرکت تضامنی، مسئولیت هر کدام یک از سهام داران در موضوع بدهی‌ های شرکت به مبلغ سرمایه‌گذاری شده در شرکت محدود می باشد، و در صورتی که صلاحیت نداشته باشند الزامی نمی باشد، اموال شخصی خود را در این راه صرف نمایند.

مزایای شرکت تعاونی نسبت به سهامی خاص:

در شرکت تعاونی مطالبه هایی که از اعضا گرفته می‌شود جزء مطالبه های ممتاز شمرده می‌شود. به بیان دیگر در صورتی که یکی از شرکای شرکت تعاونی ورشکسته شود. در درجه اول شرکت تعاونی قادر می‌باشد طلب خود را از دارایی بدهکار دریافت کند. شرکت تعاونی از پرداخت نمودن هزینه های ثبتی، تمبر سهام و مالیات بر درآمد معاف هستند. 

تفاوت های آشکار شرکت تعاونی با سایر شرکت ها:

1-از نظر هدف:

تاسیس شرکت های تعاونی دارای دو جنبه بودند:

1. جنبه عاطفی 
2. جنبه اقتصادی 

   ---

    

1-از جنبه اقتصادی:

1- ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل.

2-  قرار دادن وسایل کار در اختیار کسانی که توانایی انجام دارند ولی وسایل کار ندارند.
3- پیشگیری از تمرکز ثروت در دست افراد و گروه‌های خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی.
4- جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت.
5-  قرار گرفتن مدیریت، سرمایه و منابع در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود.
6-  پیشگیری از انحصار، احتکار، تورم و اضرار به غیر.
7- توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم.

2-از نظر عضویت:

عضویت در شرکت های تجارتی اصولاً به اعتبار شخصیت اجتماعی عضو نیست بلکه به اعتبار میزان سرمایه ای است که شریک در شرکت می گذارد. به همین دلیل در شرکت های تجارتی جایی نه برای بزرگترین شخصیت های اخلاقی، مذهبی،اجتماعی و نه جایی برای مستمند ترین فرد جامعه، میباشد، بدون اینکه بخواهند درسرمایه گذاری شرکت مشارکت نمایند اصولاً وجود ندارد، درحالی که درشرکت های تعاونی شخصیت اخلاقی و اجتماعی اعضاء در درجه اول اهمیت است و سرمایه در درجات بعدی قرار می گیرد. در حقیقت سرمایه وسیله ای است در خدمت تعاونی برای سرویس دهی به اعضاء.

3-از نظر ورورد و خروج اعضا:

1. همین ملاحظات است که تشریفات ورود و خروج و تعداد اعضاء در شرکت های تجارتی اصولاً رابطه مستقیم با سرمایه دارد.
2.  تعداد اعضاء به هیچ وجه مهم نیست بلکه مؤسسین سعی می کنند حداقل اعضاء با حداکثر سرمایه را تأمین کنند.
3. خروج اعضاء بدون قید و شرط نیست و مستلزم موافقت سایر اعضاء و گاهی حکم دادگاه است.
4. اما در شرکت های تعاونی عضویت تابع این ملاحظات نیست و دلایل دیگری دارد.
5.  حداکثر عضویت، مورد نظر شرکت است و از شخصیت های اخلاقی ـ اجتماعی نیز استقبال می شود.

4-از نظر هدف اصلی عضویت  

5-ازنظر سرمایه:

سرمایه اصولاً در شرکت‌های تجاری نقش اصلی و اساسی را بازی ‌می‌کند. در شرکت‌های تجاری همه امور مربوط به فعالیت و اداره شرکت و تصمیم گیری‌ها ارتباط مستقیم با سرمایه شرکت دارد. در حالی که در شرکت‌های تعاونی، سرمایه فقط برای راه اندازی شرکت به کار ‌می‌رود. به همین دلیل است که شرکت تعاونی، سرمایه ثبت شده ندارد و با توجه به امکان خروج و اخراج اعضاء، سرمایه آن مرتب در معرض تغییر است.

 همانند شرکت‌های سهامی، سرمایه ی شرکت‌های تعاونی به سهم تقسیم شده و همینطور میزان مسئولیت شرکاء محدود به مبلغ اسمی سهمشان است.

تشکیل شرکت ها و خاتمه آن ها 

اتخاذ تصمیم

6-ازنظر سود

5-از نظر سهم

7-از نظر آثار اجتماعی

8-از نظر شخصیت شرکای شرکت تعاونی:

در شرکت تعاونی برعکس سایر شرکت‌های تجاری، همه شرکاء لزوما باید اشخاص حقیقی باشند. این در حالی است که درهمه ی شرکت‌های تجاری امکان شراکت اشخاص حقوقی نیز وجود دارد. در شرکت تعاونی شرکاء باید شاغل در همان حرفه ی موضوع شرکت تعاونی باشند در حالی که در سایر شرکت‌های تجاری این شرط وجود ندارد.

9-تعدادشرکای شرکت تعاونی:

در شرکت‌های تجاری حداقل شرکاء 2 نفر می‌باشد، در شرکت سهامی خاص این حداقل به 3 نفر و در شرکت سهامی عام به 5 نفر افزایش می‌یابد. این درحالی است که در قانون حداقل تعداد شرکاء در شرکت تعاونی، 7 نفر در نظر گرفته شده است.

 10-امتیازات شرکت تعاونی:

به دلیل نقش حمایتی شرکت‌های تعاونی، آن‌ها از امتیازات و معافیت‌هایی نیز نسبت به سایر شرکت‌ها برخوردارند، از جمله برخی معافیت‌های دائمی ‌یا مقطعی از پرداخت مالیات و عوارض، واگذاری‌های اموال دولتی با تسهیلات خاص به آن‌ها، امکان اخذ وام‌های بدون بهره یا کم بهره و ...

11-تصمیم گیری در شرکت تعاونی:

در شرکت‌های تجارتی اصولاً گرفتن تصمیم ارتباط مستقیم و نزدیک با سرمایه شرکاء دارد و اساساً حق رأی به نسبت سرمایه هر شریک در شرکت است. انتقال سهم الشرکه نیز تابع ضوابط و مقرراتی است که مانع از لطمه به سرمایه و منافع شرکاء است.
اینگونه مقررات در شرکت‌های تعاونی اکثراً وجود ندارد و ضمن اینکه سرمایه، اگر چه برای راه اندازی شرکت لازم است، ولی نقش عمده و اساسی ندارد.

12-تعداد آراء هر شریک در شرکت تعاونی:

در شرکت تعاونی، هر شریک، صرف نظر از میزان آورده اش، فقط دارای یک رای است. این آرای اعضاء، یعنی خود اعضاء هستند که تصمیم گیرنده‌اند و سرمایه آنان نیست. این در حالی است که در سایر شرکت‌های تجاری اصولا میزان سرمایه تعداد رای را مشخص ‌می‌کند.

13- سهام و نقل وانتقال سهام در شرکت تعاونی:

از موارد دیگر در تفاوت شرکت تعاونی با سایر شرکت ها می‌توان به سهام آن شرکت اشاره داشت. سهام در دیگر شرکت ها به این صورت است که اعضاء یک میزان سهم را با خود به شرکت آورده و براساس آن سرمایه شرکت مشخص می‌شود.

اما در شرکت تعاونی اعضاء 25% از سهام را تأمین می‌کنند و باقی سرمایه از سوی مشارکت هایی دولتی و یا اخذ وام تأمین می‌شود. البته این سرمایه می‌تواند از طریق اخذ وام باشد. اما معمولاً با داشتن شرایط خاص داده می‌شود و بابت نوع سرمایه دیگر نیز می‌توان سرمایه را به صورت نقدی و یا غیر نقدی به شرکت تزریق کرد.

ولی همان گونه که در بخش بالا توضیح داده شد. می توان گفت وام جزئی از سرمایه شرکت می‌باشد و قانون گذار تعیین می‌کند. که بدون شرکت ارگان های دولتی و بانک ها امکان تشکیل شرکت وجود ندارد.

در شرکت‌های تعاونی سهام همیشه با نام وغیر قابل واگذاری است. درحالی که در سایر شرکت‌ها سهام، یا سهم الشرکه موقت نیز میزان سرمایه گذاری شخص در شرکت و هر گونه نقل و انتقال و مسائل دیگر مربوط به آن را مشخص ‌می‌کند.

14-نحوه نظارت بر فعالیت های شرکت تعاونی:

به دلیل نقشی که شرکت‌های تعاونی در اقتصاد حمایتی دارند و قابلیت آن‌ها در ایجاد سازوکار برای حمایت از اقشار کم درآمد، قوانین مربوط به آن‌ها به نحوی تنظیم شده که دولت بر روی آن‌ها نظارت بیشتری داشته باشد. از همین رو، وزارتی نیز به نام وزارت تعاون تشکیل شده تا مجری این نظارت دولتی باشد. حتی ‌می‌تواند شرکت تعاونی را منحل کند.

15-ثبت شرکت تعاونی:

نکته ی مهم در ثبت شرکت تعاونی این است که برای ثبت شرکت تعاونی، مجوز وزارت تعاون و همینطور مجوز تخصصی مربوط به فعالیت شرکت بایستی اخذ شود. بدیهی است که سایر شرکت‌های تجاری نیازی به این مجوز ندارد.

16-تفاوت شرکت تعاونی و غیر تعاونی:

شرکتی که میان اشخاص حقیقی برای فعالیت تولیدی و توزیع باهدف سامان بخشیدن به شرایط جامعه و هدف اصلی آن کمک به قشر کم درامد جامعه است برای بالا یردن رفاه جامعه کمک به تعریف شده است واین خود میتواند باعث سامان بخشیدن به جامعه شود و در هنگامی که اوضاع اقتصادی نامساعد است تشکیل میشود بنابراین به دلیل تورم و گرانی توان خرید مردم کم شود و نیاز به ثبت شرکت تعاونی است پس جهت ارائه خدمات تولید و امکانات رفاهی قشرهایی که درآمد کمتری را دارند را تحت پوشش خو د قرار میدهد.

شرکت تعاونی عام:

شرکت تعاونی عام، شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد باشد و موسسان شرکت برای تامین سرمایه اولیه ( یا خود شرکت برای افزایش سرمایه ) باید سهام شرکت را به عموم عرضه کند. حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت های تعاونی عام یکصد میلیون ریال می باشد.

شرکت تعاونی خاص:

شرکت تعاونی خاص شرکتی است که عضویت آن منحصراَ برای گروهی خاص، از قبیل کارگران، کارمندان، دانشجویان و نظایر آن ها آزاد باشد و موسسات یا شرکت برای تامین سرمایه اولیه یا افزایش سرمایه باید سهام را به افراد گروه خاصی که عضویت آن ها آزاد است، عرضه کنند. حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت های تعاونی خاص ده میلیون ریال می باشد.
لازم به ذکر است که هر تعاونی وقتی تشکیل و ثبت می شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تادیه شود و چنانچه نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشند. شرکت تعاونی با بیش از 500 عضو " تعاونی بزرگ " محسوب می شود.
به موجب قانون هیات مدیره مرکب از حداقل 3 نفر و حداکثر 7 نفر عضو اصلی و تا یک سوم اعضای اصلی، عضو علی البدل خواهد بود.
به طور کلی، حداقل تعداد اعضاء در زمان ثبت و دوران فعالیت در شرکت های تعاونی مصرف دویست و پنجاه عضو و در انواع شرکت های تعاونی عام، از 500 نفر و در انواع اتحادیه های تعاونی و سایر شرکت های تعاونی از هفت عضو نباید کم تر باشد.
طبق ماده 8 قانون بخش تعاونی عضو در شرکت های تعاونی شخصی است حقیقی یا حقوقی غیر دولتی. حداکثر میزان سهام نباید از 15 % سرمایه شرکت تعاونی تجاوز کند.

انواع شرکت های تعاونی با توجه به قانون تجارت:

قانون تجارت ایران فقط دو نوع شرکت تعاونی پیش بینی کرده است؛ شرکت تعاونی تولید که طبق ماده 190، " شرکتی است که بین عده ای از ارباب حرف تشکیل می شود و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار می برند" و شرکت تعاونی مصرف که طبق ماده 192 قانون تجارت عبارت است از: شرکتی که برای مقاصد ذیل تشکیل می شود.
1- فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگی اعم از اینکه اجناس مزبور را شرکاء ایجاد کرده یا خریده باشند.
2- تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آن ها.
لازم به توضیح است، موضوع شرکت های تعاونی محدود نیست و هر گونه عملیاتی را که در اساسنامه آن پیش بینی شده باشد، می تواند انجام دهد. بنابراین، یک شرکت تعاونی ممکن است در عین حال شرکت تعاونی تولید و مصرف و اعتبار باشد.

17-موضوع شرکت تعاونی:

موضوع شرکت تعاونی ‌می‌تواند امور تجاری باشد یا نباشد. البته شرکت تعاونی فقط وقتی تاجر محسوب ‌می‌شود که موضوع آن تجاری باشد. برخی از مهمترین موضوعات شرکت‌های تعاونی عبارت است از: تولید، توزیع، مصرف، مسکن، چند منظوره و تعاونی اعتبار. برعکس شرکت‌های سهامی که چه فعالیت تجاری انجام بدهند چه فعالیت غیرتجاری، باز هم تجاری محسوب ‌می‌شوند. و همانند شرکت‌های بامسئولیت محدود، شرکت نسبی و... که صرفا با انجام فعالیت‌های تجاری، شرکت تجاری محسوب ‌می‌گردند، هستند.

لطفا برای اطلاعات بیشتر به لینک زیر مراجعه کنید:

تعریف شرکت تعاونی

جهت کسب اطلاعات بيشتر و مشاوره رايگان ميتوانيد با

موسسه حقوقي ثبت سفير تماس بگيريد